Radicalisering op internet: een bedreiging voor onze democratie!

Radicalisering op internet: een bedreiging voor onze democratie!

Op 17 juni 2025 vond in Noordrijn-Westfalen een belangrijke gebeurtenis plaats, waarbij Jürgen Kayser, hoofd van het NRW-bureau voor de bescherming van de grondwet, sprak over de huidige veiligheidssituatie en de uitdagingen voor de democratie. Onder de titel ‘Huidige veiligheidssituatie in Noordrijn-Westfalen – mondiale crises en interacties in extremisme/rol van het Bureau voor de Bescherming van de Grondwet en samenwerking met de politie’ besprak Kayser de rol van de politie en het Bureau voor de Bescherming van de Grondwet in de strijd tegen extremisme en het veiligstellen van democratische waarden. In zijn lezing waarschuwde hij voor de bedreiging voor de democratie die wordt veroorzaakt door het negeren van de rechterlijke macht, het ondermijnen van de scheiding der machten en aanvallen op de academische vrijheid.

Een centrale zorg van de discussie waren de bedreigingen die zowel van binnenuit als van buitenaf komen. Volgens Kayser is er een toenemende tendens tot radicalisering in de samenleving, die wordt bevorderd door gevaarlijke digitale extremistische strategieën. Bijzonder zorgwekkend is de rol van de smartphone, die fungeert als een ‘radicaliseringsmachine in je zak’, omdat deze jongeren in staat stelt zich te laten meeslepen in trends van extremisme.

Bedreigingen van digitaal extremisme

Vooral rechtsextremisten maken massaal gebruik van internet om nieuwe volgers te werven en te mobiliseren. In een actuele brochure van het Federaal Bureau voor de Bescherming van de Grondwet wordt onderzocht hoe het internet fungeert als motor voor rechts-extremistische radicalisering. Deze actoren maken vooral gebruik van sociale mediaplatforms als Facebook, X (voorheen Twitter), Steam en Telegram, waarbij laatstgenoemde een centraal aanspreekpunt is voor rechts-extremistische scenes. Deze platforms maken niet alleen netwerken en rekrutering mogelijk, maar ook de verspreiding van racistische, antisemitische en antidemocratische propaganda.

Strategische communicatie wordt uitgevoerd door rechts-extremistische beïnvloeders en trollen die inhoud op subtiele wijze mengen met sociale kwesties om de grenzen van het politieke discours te verleggen. Dynamiseringsprocessen in de digitale ruimte kunnen aanleiding geven tot rechts-terroristische gewelddaden, zoals de aanslagen in Halle in 2019 en Hanau in 2020 duidelijk laten zien. Veiligheidsautoriteiten, waaronder de BfV, houden deze ontwikkeling nauwlettend in de gaten en werken aan het identificeren van geradicaliseerde individuen en netwerken.

Samenwerking tussen het Bureau voor de Bescherming van de Grondwet en de politie

Samenwerking tussen het Bureau voor de Bescherming van de Grondwet en de politie is essentieel voor de bescherming van de democratie. Terwijl het Bureau voor de Bescherming van de Grondwet gespecialiseerd is in de vroege detectie en analyse van extremisme, fungeert de politie als een zichtbare autoriteit van de staat met een hoog niveau van vertrouwen onder de bevolking. Deze samenwerking heeft tot doel democratische waarden in het dagelijks leven over te brengen en burgers bewust te maken van bedreigingen.

Sommige maatregelen die de politie onder meer in Münster doorvoert, versterken proactief het vertrouwen in de democratie en werken met kinderen, jongeren en vluchtelingen. De politie streeft er ook naar om het vertrouwen in religieuze gemeenschappen en de queergemeenschap te bevorderen en mensen die weinig vertrouwen hebben in de staat actief aan te spreken.

Actiemogelijkheden voor de samenleving

Van ieder individu wordt verwacht dat hij zich respectvol opstelt en zich uitspreekt tegen extremistische ideeën en nepnieuws. Onderwijs en verlichting zijn centrale elementen bij het waarborgen van sociale cohesie en het bevorderen van transformatieprocessen. De oproep gaat naar het maatschappelijk middenveld en onlinegemeenschappen om haat en haatzaaiende uitlatingen op internet actief te bestrijden.

De uitdagingen voor de democratie zijn divers en vereisen een grotere zichtbaarheid van de politie en het Bureau voor de Bescherming van de Grondwet, evenals de actieve deelname van alle burgers. Alleen samen kunnen de gevaren van radicalisering en extremisme succesvol worden bestreden.