Onweersgeheimen: dit is hoe bliksem ontstaat en waar je op moet letten!

Onweersgeheimen: dit is hoe bliksem ontstaat en waar je op moet letten!

Onweersbuien zijn een fascinerend en tegelijkertijd gevaarlijk natuurverschijnsel dat wordt veroorzaakt door opstijgende, vochtige luchtmassa's. Deze luchtmassa's zijn doorgaans warmer dan hun omgeving en dragen bij aan de vorming van cumuluswolken, die zich onder bepaalde omstandigheden verder kunnen ontwikkelen. Hierdoor ontstaan ​​de krachtige stormwolken die bekend staan ​​als cumulonimbus en die afhankelijk van de geografische locatie een hoogte van 10 tot 20 kilometer kunnen bereiken. Hierdoor ontstaat een complex netwerk van elektrische spanningen die enkele miljoenen volt kunnen bereiken. Dit meldt ZVW.

Er zijn sterke opwaartse luchtstromingen in deze stormwolken die kleine ijsdeeltjes naar boven transporteren. Botsingen met grotere, vloeibare waterdruppels veroorzaken ladingsscheiding: ijskristallen worden positief geladen, terwijl de waterdruppels negatief geladen worden. Deze scheiding van ladingen leidt tot spanningen binnen de wolk, die zich als bliksem kunnen ontladen, hetzij binnen de wolk, tussen verschillende wolken, of tussen wolken en de grond. Bliksemschichten zijn niet alleen spectaculair, maar kunnen ook kilometers lang zijn; In 2020 werd in de VS een bijzonder lange bliksemflits gedocumenteerd met een lengte van meer dan 750 kilometer.

Gevaren en beschermende maatregelen

Bliksem kan de lucht verwarmen tot maar liefst 30.000 graden Celsius. Deze snelle temperatuurstijging veroorzaakt een explosieve uitzetting van de lucht, die wordt waargenomen als onweer. Interessant genoeg gebeurt dit zo snel dat het de snelheid van het geluid overtreft. Om de afstand van een onweersbui te schatten, wordt daarom aanbevolen om de seconden tussen bliksem en donder te tellen en het resultaat door drie te delen. Deze eenvoudige truc kan je helpen op tijd een schuilplaats te zoeken.

In Duitsland werden in 2024 ruim 1,5 miljoen blikseminslagen met een stroomsterkte van minimaal 5 kA geregistreerd, het hoogste aantal sinds 2018. Hiervan raakten gemiddeld ongeveer 210.000 bliksemschichten de grond, gemiddeld elke tweeënhalve minuut. De sterkste blikseminslagen die tegen het einde van een onweersbui kunnen optreden, zijn bijzonder gevaarlijk. Deze bereiken stromen van ruim 150.000 ampère en in extreme gevallen zelfs boven de 300.000 ampère. Beschutting moet worden gezocht in stevige gebouwen of auto's. Als u buiten bent, is het raadzaam om hoge voorwerpen en watermassa's te vermijden.

De geur van regen

Een voor velen bekend fenomeen is de karakteristieke geur van regen die ontstaat wanneer de eerste druppels op droge grond vallen. Dit wordt een petrichor genoemd en ontstaat door een combinatie van natuurlijke oliën uit planten en de vorming van belletjes wanneer regendruppels inslaan. Deze bijzondere geuren en de door bliksem gegenereerde elektrische spanning dragen bij aan de unieke sfeer tijdens onweersbuien.

Samenvattend kan worden gezegd dat onweersbuien niet alleen indrukwekkende natuurlijke gebeurtenissen zijn, maar ook een verscheidenheid aan fysieke processen in beweging zetten. Ze verhogen de elektrische spanning tussen de atmosfeer en de grond en werken daarom als elektrostatische generatoren. Onderzoek naar onweersbuien en bliksem is niet alleen belangrijk voor weersvoorspellingen, maar ook voor de bescherming tegen bliksemschade en het verbeteren van de veiligheidsmaatregelen bij onweer.