Een blik op suikeralternatieven: genot of milieumoordenaar?

Een blik op suikeralternatieven: genot of milieumoordenaar?

Het debat over suiker en zijn alternatieven is actueler dan ooit. In het bijzonder gaat de nieuwe ZDF-documentaire ‘Suikeralternatieven – Genieten met een nasmaak’, die op vrijdag 23 mei 2025 werd uitgezonden, over de gezondheidsvoordelen van suikeralternatieven, die grotendeels onbewezen zijn. Deze documentaire van filmmaker Judith Paland wijst op de bestaande problemen met conventionele suiker, die volgens verschillende experts een bijdragende oorzaak is van tandbederf, obesitas en diabetes. ZDF benadrukt dat de teelt en het gebruik van suikeralternatieven vaak ook negatieve kanten hebben.

Maar alternatieven als agavesiroop, dadelsiroop of kokosbloesemsuiker hebben hun eigen uitdagingen. Agavesiroop, die voornamelijk uit Mexico wordt geïmporteerd, wordt als bijzonder gebruikelijk beschouwd, maar de teelt ervan in monoculturen is bekritiseerd. Dit leidt tot bodemuitspoeling en erosie omdat de agaves pas na 7 tot 15 jaar bloeien, terwijl de industrie ze vaak al na vijf jaar oogst. Bovendien zorgt deze intensieve teelt er niet alleen voor dat de bodem afsterft, maar dat ook flora en fauna flink te lijden hebben onder de gevolgen. Volgens ZDF staat de hele landbouwsector onder zware druk als gevolg van het hoge gebruik van pesticiden en de arbeidsomstandigheden, die in het geval van agavearbeiders als José Hernández López uiterst precair zijn.

De milieu-impact van de landbouw

Landbouw speelt een cruciale rol in de mondiale voedselproductie. Hun impact op het milieu is aanzienlijk, en de intensieve teelt van suiker en suikeralternatieven leidt tot een aantal ecologische problemen. Deze omvatten onder meer de hoge uitstoot van broeikasgassen, watervervuiling door chemische meststoffen en verlies aan biodiversiteit door monoculturen. Volgens Future Nutrition kan ongeveer 14% van de mondiale uitstoot van broeikasgassen worden toegeschreven aan de landbouw. Bovendien beschadigen de intensieve landbouw en het hoge gebruik van pesticiden het bodemleven en brengen ze het consumerende publiek in gevaar.

Milieuorganisaties en consumentengroeperingen bekritiseren de suikerindustrie omdat deze het publiek misleidt over de gezondheidseffecten van de suikerconsumptie. Meer dan de helft van alle bewerkte voedingsmiddelen in de supermarkt bevat suiker in verschillende vormen, of het nu glucosestroop, invertsuiker of dextrose is. De druk op de consumenten neemt toe omdat duurzame en klimaatpositieve methoden voor voedselproductie noodzakelijk zijn.

Duurzame suikeralternatieven

De zoektocht naar duurzame suikervervangers blijft een uitdaging. De Universiteit van Bonn doet momenteel onderzoek naar een nieuwe zoete vezel die minder calorieën zou bevatten en tegelijkertijd de darmflora ten goede zou komen. Deze ontwikkelingen zijn echter niet eenvoudig. De hindernissen voor de marktgoedkeuring van nieuwe suikervervangers zijn hoog, wat de introductie van duurzame alternatieven vertraagt. In deze context wordt binnenlandse suiker uit suikerbieten gezien als een duurzamere optie, omdat de productie ervan plaatsvindt met minder gevolgen voor het milieu.

De noodzaak om consumenten te informeren en hen bewust te maken van milieuvriendelijke productiepraktijken wordt steeds belangrijker. Tips voor het ondersteunen van lokale en biologische boerenmarkten en het terugdringen van de consumptie van vlees en zuivelproducten kunnen een positieve invloed hebben op de huidige discussie over suiker en zijn alternatieven.

Samenvattend laat de ZDF-documentaire zien dat zonder ingrijpende veranderingen in de landbouw- en consumptiegewoonten de problemen in verband met de suikerconsumptie en alternatieven in de toekomst zouden kunnen blijven bestaan. De uitdaging is het bevorderen van gezonde en duurzame diëten die zowel aan de behoeften van de consument als aan de behoeften van de planeet voldoen.