Kleine steden in opkomst: innovatieve concepten voor een nieuw leven!
Kleine steden in beeld: het Small Town Congress 2025 in Wittenberge belicht kansen en uitdagingen voor plattelandsregio’s.

Kleine steden in opkomst: innovatieve concepten voor een nieuw leven!
In Duitsland worden kleine steden vaak overschaduwd door hun grotere tegenhangers en worden ze vaak geassocieerd met migratie, vergrijzing en leegstand. Het kleine stadscongres dat onlangs in Wittenberge plaatsvond, ging in op deze uitdagingen en presenteerde innovatieve benaderingen om de levenskwaliteit in deze regio's te versterken. Georganiseerd door de Kleine stadsacademie, dat in 2024 in Wittenberge zal worden gevestigd en met ruim twee miljoen euro wordt gefinancierd door het federale ministerie van Volkshuisvesting, Stedelijke Ontwikkeling en Bouw, bracht het congres talrijke actoren samen.
De onderwerpen van het congres varieerden van de werving en integratie van stadsbewoners tot de revitalisering van leegstaande commerciële ruimtes en het creëren van nieuwe woonvormen. De premier van Brandenburg, dr. Dietmar Woidke, benadrukte het belang van een lobby voor kleine steden, die in het dagelijks leven een belangrijke rol spelen in de democratie. Momenteel wonen er ruim 24 miljoen mensen in de ongeveer 2.100 kleine steden van Duitsland, wat overeenkomt met ongeveer een derde van de totale bevolking.
Innovatieve projecten en benaderingen
Dr. Oliver Hermann, burgemeester van Wittenberge, wees op het vermogen van kleine steden om oplossingen te bieden voor de huisvestingsproblemen in grote steden. Wittenberge heeft al toestroom vanuit grotere steden gekregen door samenwerking met woningbouwverenigingen en projecten zoals de ‘Zomer van Pioniers’. Matthias Möller, burgemeester van Schlüchtern, presenteerde een bijzonder project, waarbij het warenhuis “Bergwinkel” werd geïntroduceerd. Daartoe behoort onder meer een gesloten warenhuis dat is omgebouwd tot cultuur- en ontmoetingscentrum en met 14.000 vierkante meter, waarvan 5.000 vierkante meter woonoppervlak, een schoolvoorbeeld is van een succesvolle verbouwing.
Een belangrijke uitdaging die op het congres aan bod komt, is het gebrek aan gegevens over de vastgoedmarkten in kleine steden, die vaak als een ‘black box’ worden beschouwd. Dr. Annett Steinführer van het Thünen Instituut wees erop dat een nieuwe werkgroep van de Academie voor Ruimtelijke Ontwikkeling deze transparantie zal helpen creëren. Daarnaast hebben acht gemeenten in Oost-Westfalen-Lippe aangekondigd dat zij in 2024 een gezamenlijke ontwikkelingsmaatschappij zouden oprichten om lokale ontwikkelingen te bevorderen, wat de noodzaak van intergemeentelijke structuren onderstreept.
Onderzoek en toekomstperspectieven
Het onderzoeksproject BüWoLand houdt zich intensief bezig met de uitdagingen en kansen van het leven in kleine steden. Het doel van dit project is het versterken van het centrum van kleine steden en gemeenschappen en houdt zich vooral bezig met veranderende migratiepatronen en woonvoorkeuren. Het centrale belang van kleine steden als woonlocatie werd vastgelegd in de “Schwalenberger Declaration”, die tijdens de laatste projectbijeenkomst werd gepubliceerd. Dit project, dat wordt uitgevoerd in het kader van de Kleine Stadsacademie, moet model staan voor verdere ontwikkelingen.
In de pilotfase van de Small Town Academy zullen onder meer intercollegiale coaching en transferworkshops worden getest om de aantrekkelijkheid van de binnensteden te vergroten. De opgedane inzichten en aanbevelingen voor actie zullen bijdragen aan de versterking van kleine steden op de lange termijn. Het eerste kleine stadscongres werd als een succes omschreven en afgesloten met een rondleiding over de bouwplaats door het gerenoveerde treinstationgebouw uit 1846 in Wittenberge, dat tegen april 2025 moet worden omgebouwd tot een modern mobiliteitsknooppunt.
Over het geheel genomen laat het kleine stadscongres zien dat kleine steden hun uitdagingen met doorzettingsvermogen en creatieve benaderingen kunnen overwinnen om in de toekomst te blijven bestaan als aantrekkelijke plekken om te wonen en de levens van hun inwoners te verrijken. De BBSR en de bijbehorende onderzoeksprojecten zullen een belangrijke bijdrage leveren aan deze ontwikkeling.